10 natuurlijke tips bij menstruatiepijn

Gerommel in je buik, kampen met rugpijn en een maag met het omwentelgemiddelde van een wasdroger: de menstruatieperiode. Voor sommige vrouwen één à twee dagen lichte buikkrampen. Voor anderen een periode met zulke hevige klachten dat het hun dagelijkse routine verstoort. Speciaal voor jou hieronder 10 tips om je menstruatiepijn iets te verzachten.

Menstruatieklachten variëren van vrouw tot vrouw. Soms zijn menstruatieklachten zelfs zo hevig dat we er een medisch naamkaartje aan hangen: dysmenorroe. Deze vervelende aandoening laat zich omschrijven als hevig krampende pijn in de onderbuik en/of rug, die soms gepaard gaat met braken, depressieve stemming en/of hoofdpijn. De klachten manifesteren zich vlak voor of tijdens de menstruatie. We onderscheiden twee varianten dysmenorroe: primair en secundair. Bij secundaire dysmenorroe is er een aantoonbare oorzaak. Zo kunnen endometriose, een ovariumcyste, ontstekingen in het kleine bekken of IUD’s een rol spelen. Bij primaire dysmenorroe blijft een aanwijsbare oorzaak voor de klachten uit.

De rol van prostaglandines bij menstruatiepijn

Wel weten we inmiddels dat prostaglandines een grote rol spelen bij primaire dysmenorroe. Deze ontstekingsbevorderende stofjes bevinden zich doorgaans in de celkern. Wanneer een cel raakt komen prostaglandines vrij en veroorzaken een ontstekingsreactie. Het verband met onze menstruatie? Onderzoek wijst uit dat onder vrouwen met primaire dysmenorroe hogere prostaglandinespiegels hebben.

1. Verbeter je vetzuur inname

Het lichaam vormt prostaglandines uit vetzuren, hoofzakelijk uit omega-6 vetzuren als linozuur. Hoe meer omega-6 vetzuren we nuttigen, des te meer prostaglandines ons lichaam aanmaakt. Ons westerse voedingspatroon kenmerkt zich door een schrikbarend hoge inname van omega-6 vetzuren.

Dit komt omdat de lipiden zich in veel voedingsproducten bevinden, zoals zonnebloemolie, margarine, halvarine, bak- en braadproducten, sojaolie, arachideolie en maïsolie. Door de inname van deze voedingsproducten te verminderen, breng je de vetzuurverhouding omega 3-omega 6 vetzuren meer in balans en verminder je de aanmaak van prostaglandines.

Via mijn praktijk verkoop ik hoogwaardige visolie die voldoet aan de hoogste eisen, een kwaliteit keurmerk heeft en een ‘geen opboer’ garantie geeft. Deze visolie is een geweldige aanvulling om (onder andere) je menstruatie klachten te verminderen. Deze visolie is niet online te koop, alleen via mijn praktijk. Op deze manier houden ze de prijs/kwaliteit in verhouding doordat de tussenhandel weggelaten is.

hoogwaardige visolie

2. Yoga vermindert menstruatiekramp

Onderzoek wijst uit dat yoga verlichting brengt bij menstruatiekrampen. Een gerandomiseerde klinische studie vergeleek het effect van verschillende yogavormen op de pijnintensiteit tijdens de menstruatie bij verschillende vrouwen met primaire dysmenorroe. In het kader van de studie verdeelden de onderzoekers 92 jongvolwassenen (18-22) onder in twee groepen. Gedurende drie menstruaties werd de intensiteit van de klachten vergeleken.

Tijdens de eerste cyclus werd bij beide groepen geen interventie toegepast. De deelnemers vulden een vragenlijst in met menstruele karakteristieken, zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid. Tijdens de tweede en derde cyclus deed de experimentele groep yogaoefeningen gedurende de luteale fase (periode tussen de tweede eisprong en de start van de menstruatie). Ook vulden ze een lijst met menstruele kenmerken in. De controle groep vulde alleen de vragenlijst in zonder verdere interventies.

Het onderzoek toonde een significante verbetering van pijnklachten onder de yoga groep in de periode post- en pre- yogaoefeningen. Bovendien was de intensiteit en duur van de pijn onder de controle groep aanzienlijk hoger.1

3. Acupunctuur ontspant het zenuwstelsel

Van deze eeuwenoude methode denkt men dat het ons zenuwstelsel helpt ontspannen waardoor pijnprikkels verminderen. Experts analyseerden 42 studies (4640 vrouwen) waarin het effect van acupunctuur op menstruatiekramp werd onderzocht. In het merendeel van deze studies ondervond de groep onder behandeling van een acupuncturist minder menstruatiepijn. Hoewel de kwaliteit van de 42 studies soms dubieus was, lijkt acupunctuur een hoopvolle manier om menstruatiepijn te verminderen.2 Onderzoekers geloven dat dit effect komt doordat er meer bloed naar de baarmoeder stroomt, waardoor ontstekingen verminderen.

Mocht je al langere tijd last hebben van menstruatieklachten breng dan eens een bezoekje aan de acupuncturist. Wie weet verdwijnen jouw klachten door deze naaldendokter vervolgens als sneeuw voor de zon!

4. Warmte helpt de spieren ontspannen

Warmte ontspant de baarmoeder. Het samentrekken van de baarmoederspier veroorzaakt namelijk de kenmerkende buikkrampen. Wanneer je pijnlijke samentrekkingen ervaart kan het dus helpen om een warmtedeken, -pleister of -kruik tegen de onderbuik aan te houden. Uit onderzoek blijkt dit zelfs evenveel effect te hebben als ibuprofen.3

84 vrouwen in de leeftijdscategorie van 18 tot 50 jaar, met gemiddelde tot ernstige menstruatiepijn, werden onderverdeeld in vier groepen. De groep gebruikte of alleen een warmtepleister, een warmtepleister plus ibuprofen, alleen ibuprofen of een placebo. Het gebruik van warmte alleen of het gebruik van warmte in combinatie met ibuprofen zorgde voor eenzelfde pijnverlichting. Bovendien zorgde het gebruik van warmte bij de groep die ibuprofen gebruikte voor een snellere vermindering van klachten.3

Wanneer je klachten voelt opkomen grijp dan dus niet direct naar de eerste beste pijnstiller. Experimenteer in plaats daarvan eens met verschillende warmtebronnen, zoals een warmtepleister, warmtedeken of kruik. Wie weet kom je zo je menstruatie een stuk minder gespannen door.

5. Vermijd specifieke voedingsmiddelen

Hoewel gedurende de menstruatieperiode de drang naar chocolade of vet eten vaak toeneemt, raden we aan deze voedingsmiddelen te vermijden. Sommige voeding veroorzaakt namelijk een opgeblazen gevoel of vochtretentie. Het ontwijken van dit soort ongezonde snacks kan kramp en spanning gerelateerd aan de menstruatie zelfs verminderen.

Voedingsmiddelen die je liever vermijdt tijdens je menstruatie:

  • Verzadigde vetten
  • Alcohol
  • Cafeïne
  • Zout
  • Koolhydraatrijke producten

Voedingsmiddelen die je liever wel eet tijdens je menstruatie:

  • Gember of munt
  • Limoen of citroen
  • Noten
  • Fruit
  • Verse groenten (minstens 300 gram per dag)

Dus eet je met gemak een hele zak chips leeg tijdens je menstruatie of is geen reep chocolade meer veilig? Probeer dan te kiezen voor gezondere varianten zoals pure chocolade, ongezouten noten of geroosterde kikkererwten met paprikapoeder.

6. Verminder je suikerinname

Ook suikers hebben een nadelig effect op menstruatiepijn. Die prostaglandines waarover we eerder spraken? Suikers bevorderen de aanmaak van deze ontstekingsbevorderende stoffen. Bovendien verhogen suikers de insuline-aanmaak; hoe meer insuline je aanmaakt, des te ongevoeliger je cellen worden. Ongevoelige cellen hebben als eigenschap nog meer insuline aan te maken. Een vicieuze cirkel die funest is voor je gezondheid.

Tevens raken bij een verhoogde insulinespiegel je cellen gevoeliger voor het hormoon oestrogeen. Dit hormoon zorgt voor een goede celdeling in oestrogeen gevoelige weefsels, zoals de baarmoeder en borsten. Bij een verhoogde insuline aanmaak verhoogt ook de celdeling in deze weefsels. Dit veroorzaakt hevige menstruaties.

Ervaar je veel pijn tijdens de menstruatie? Probeer dan dus allereerst je voedingsinname te verbeteren door veel verse, onbewerkte producten op het menu te zetten. Probeer je suikerinname tot een minimum te beperken en blijf zo veel mogelijk uit de buurt van geraffineerde suikers.

7. Boost je endorfineniveau

Misschien niet het leukste om te doen bij pijn, maar wel bijzonder effectief: sporten. Tijdens het sporten komt er namelijk endorfine vrij. Deze neurotransmitter verbetert de gemoedstoestand en onderdrukt bovendien pijn. Een flinke endorfineboost werkt dus eigenlijk als natuurlijke pijnstiller.

Onderzoek wijst uit dat zowel aerobics als strekoefeningen de ernst en duur van primaire dysmenorroe kunnen verminderen4. Let wel op welke oefeningen bij jou passen. Voelt te intensief sporten niet goed? Ga dan gewoon een rondje wandelen of een stukje fietsen.

Wist je trouwens dat niet alleen sporten voor een toename van endorfine in je lichaam zorgt? Ook bij een orgasme komt de nodige endorfine vrij. Maar ook de blootstelling aan de buitenlucht, een flinke lachpartij en meditatie verhogen de endorfine aanmaak.

8. Besteed aandacht aan je slaap-waakritme

De kwaliteit van je slaap heeft bijzonder veel effect op je menstruatie. Vrouwen met slaapproblemen blijken zelfs vaker ernstige menstruatieklachten te ondervinden dan vrouwen met een gezond slaap-waakritme.

Een slechte nachtrust verhoogt bovendien stress, wat eveneens een de menstruatie nadelig beïnvloedt. Een goed slaap-waakritme bestaat uit een nachtrust tussen de zeven á acht uur. Probeer dagelijks rond dezelfde tijd naar bed te gaan en om dezelfde tijd op te staan.

Moeite met in slaap komen? Lees hier onze tips.

9. Massage met etherische oliën

Etherische oliën ruiken heerlijk en beschikken over een helende werking. Uit een studie onder 48 patiënten met primaire dysmenorroe kwam bovendien naar voren dat etherische oliën pijnklachten tijdens de menstruatie verminderen.

De patiënten werden onderverdeeld in twee groepen van respectievelijk 24 personen. De eerste groep smeerde met etherische oliën in een mix van lavendel, salie en wilde marjolein. De tweede groep smeerde zich in met een mix van synthetische geuren.

Vanaf het einde van de eerste menstruatie tot het begin van de volgende menstruatie smeerden beide groepen dagelijks bovengenoemde samenstellingen op de onderbuik. De groep die dagelijks werkte met etherische oliën ondervond een aanzienlijke vermindering van pijnklachten. Daarnaast verminderde de duur van pijnklachten met maximaal een halve dag.5

Nu kan je natuurlijk elke dag zelf je buik insmeren, maar een goede massage met de hierboven genoemde oliën doet ook wonderen. Bijkomend voordeel van een massage: huidaanrakingen verhogen onder andere ook het endorfineniveau.

10. Zoek afleiding

Het klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar voldoende afleiding zorgt er letterlijk voor dat we minder pijn ervaren.6 Experts stellen dat afleidende taken een positief effect hebben op de vermindering van acute pijn.

Vind afleiding door een boek te lezen, een spelletje te spelen, televisie te kijken of te bellen met een vriend of vriendin. Ook zintuigelijke prikkels, zoals ademhalingsoefeningen, of het luisteren naar muziek, vormen een bewuste afleiding van je pijn.

Concluderend

Er zijn talloze tips bij menstruatiepijn; de lijst is ongetwijfeld nog langer dan we hier de revue laten passeren. Ook vanuit de wetenschap komen interessante bevindingen over de effecten van natuurlijke remedies bij menstruatiepijn. Grijp dus niet direct naar de eerste de beste pijnstiller, maar kijk eerst wat je zelf kan doen om je ongemakken te verminderen. Ervaar je extreem heftige menstruatiepijnen en helpt niks om je pijn te verlichten? Neem dan contact met me op. Naast voeding en supplementen is er vanuit de homeopathie heel veel mogelijk om je klachten te verlichten en écht op te lossen.

Helen

Bron:

SOHF

Koester je lichaam en luister!

Het is soms frustrerend als je lichaam niet zo beweegt of werkt als jij zou willen.  Of dat je niet snel genoeg kunt lopen. Dat je hormonen je in de weg zitten. Of je darmen lijken hun eigen weg te volgen en laten dat duidelijk voelen. 

Je bent snel geneigd om te gaan mopperen op je lichaam.  Doorduwen, want je hoofd wil verder, dus je lichaam moet mee.  Sta er dan vooral eens bij stil. 

Je lichaam is je leven lang je metgezel, je trouwste vriendin!

Maar ze is ook je levensgrote spiegel. En daar wordt je misschien niet altijd blij van. Ze zorgt ervoor dat je kunt voelen wat je moet voelen. Leren wat je moet leren. Ze is je gids naar jouw eigen pad. 

Misschien zijn je pijntjes, je kwaaltjes, de slechte spijsvertering, die kapotte knie, je verstoorde hormonen, Geen zaken die je in de weg staan. Misschien kan je de gedachte toelaten dat je lichaam je juist iets wilt laten weten.Je bewust vertraagt. Juist wil dat je even niet kan wat je hoofd wil.

Zodat je tijd krijgt om te kunnen luisteren naar datgene wat ècht belangrijk is voor jou. Wat JOUW pad is. 

Daarmee wil ik niet zeggen dat je niets kan of moet doen om je klacht op te lossen. Juist WEL. Alleen anders dan je misschien gewend bent. 

Luister naar je klachten en je kwaaltjes. 

Ga op zoek naar de oorzaak!

Los het ècht op, ipv wegstoppen om wegsmeren. 

Hou er rekening mee dat jouw prachtige vrouwen-lichaam anders werkt. Veel subtieler, genuanceerder. Ze werkt als de getijden van eb en vloed. Het gaat op en neer binnen de wetten van de natuur. De balans is subtiel. Ze reageert goed op zachte vrouwelijke oplossingen.

Net als de natuur, volgens de wetten van de natuur. 

100% natuurlijk.

Zie je door de bomen het bos niet meer? Weet dat er specialisten zijn die jouw lichaam snappen. Jouw lichaam kunnen lezen en je de weg kunnen wijzen. 

Je hoeft het niet alleen te doen.

Helen  

Vaccinatie van gezonde zwangeren tegen de griep (influenza)

Influenze (de griep) lijkt op dit moment neergezet te worden als een “gevaarlijke” ziekte voor jou als zwangere en je baby. De griep is namelijk over het algemeen een onschuldige aandoening die bij gezonde mensen vanzelf geneest. De complicaties worden met name gezien in risicogroepen (zie tekst hieronder).

Val jij niet binnen de risicogroep? Dan is het is vooral belangrijk dat je gezonde en duidelijke informatie krijgt waardoor je zelf een goede afweging kunt maken op basis van kennis i.p.v. op basis van angst . Daarom deel ik graag het informatieve artikel van vroedvrouw Margot (https://vroedvrouwmargot.nl) hieronder.

Mocht je niet willen kiezen voor een vaccinatie maar voel je je niet fijn bij “niets” doen?

Er zijn 100% natuurlijke en effectieve mogelijkheden om jezelf en je baby zoveel mogelijk te beschermen.

Neem gerust Contact op voor meer informatie.

natuurlijke bescherming

Er valt nog veel meer te zeggen over de griepvaccinatie in de zwangerschap, ik heb gekozen om het voor nu hierbij te laten.

Uiteindelijk geldt altijd: maak je eigen keuze, neem mee wat voor jou belangrijk is, laat liggen wat voor jou niet belangrijk is. Er is geen goed of fout. Heb je aanvullingen of feedback? Laat het me weten! vroedvrouwmargot@gmail.com

Wat is de griep?
Influenza (griep) is een acute (bovenste) luchtweginfectie, die wordt veroorzaakt door één van de drie typen influenzavirussen (A, B of C). Bij de mens veroorzaken vooral typen A en B ziekte. Deze typen veroorzaken de seizoensepidemieën.

De incubatietijd is 1-5 dagen en bij ongeveer 1 op de 3 mensen verloopt de griep zonder symptomen. Indien er wel symptomen optreden is er vaak sprake van een acuut begin; hoesten, neusverkoudheid, niezen, pijn achter het borstbeen, zere keel; koorts (≥ 38 C), pijn in de gewrichten, hoofdpijn, koude rillingen, malaise, moeheid en spierpijn (1).

De griep is over het algemeen een onschuldige aandoening die bij gezonde mensen vanzelf geneest. De complicaties kunnen soms ernstig zijn, deze worden met name gezien in risicogroepen (2).

De volgende groepen hebben een verhoogd risico op complicaties volgend op een influenzavirusinfectie:

  • mensen met afwijkingen en functiestoornissen van de luchtwegen en longen (ook als zij jonger zijn dan 18 jaar);
  • mensen met een chronische stoornis van de hartfunctie;
  • mensen met diabetes mellitus;
  • mensen met chronische nierinsufficiëntie;
  • mensen die recent een beenmergtransplantatie hebben ondergaan;
  • mensen die geïnfecteerd zijn met hiv;
  • mensen met een verstandelijke handicap die verblijven in intramurale voorzieningen;
  • mensen met verminderde weerstand tegen infecties (bijvoorbeeld door levercirrose, (functionele) asplenie, auto-immuunziekten, chemotherapie en immunosuppressieve medicatie) (1).

Griepvaccinatie
Jaarlijks wordt een nieuw vaccin gemaakt voor de drie meest waarschijnlijk voorkomende, te verwachten influenzastammen. Het in dat jaar heersende griepvirus kan dus ook niet in het griepvaccin zitten.

Bijwerkingen (volgens `Lareb)
Wil je hier meer over lezen, ga dan naar de website van het Lareb of Farmacotherapeutisch Kompas. Er lijkt wel een verschil in het aantal bijwerkingen tussen mannen en vrouwen, waarbij vrouwen vaker bijwerkingen vermelden.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)
Tot enkele uren na de injectie: pijn op de plaats van de injectie, soms met roodheid, jeuk, zwelling of harde plek onder de huid.Griepachtige verschijnselen, zoals hoofdpijn, spierpijn, prikkelbaarheid, verminderde eetlust en zelden koorts, rillingen en vermoeidheid.Deze verschijnselen houden meestal niet langer dan 1-2 dagen aan en zijn veel milder dan bij de echte griep. Een enkele keer duren ze tot 2 weken.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Zweten en duizeligheid.Slapeloosheid of zelden juist slaperigheid.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)
Huidreacties, zoals huiduitslag en galbulten, zeer zelden komt jeuk voor. Gezwollen lymfeklieren in de hals of oksel.
Irritatie van de ogen.
Flauwvallen. Maagdarmklachten zoals misselijkheid, braken, diarree en buikpijn. Overgevoeligheid. U merkt dat aan huiduitslag, galbulten of jeuk.In zeldzame gevallen ontstaat er koorts, benauwdheid, opgezwollen lippen, tong of gezicht, flauwvallen of een ernstige huidafwijking. Waarschuw dan meteen uw arts. In beide gevallen mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor dit vaccin. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit vaccin niet opnieuw krijgt. Stuipen, soms met koorts. Waarschuw dan uw arts. Verminderde aanmaak van bloedplaatjes. Hierdoor heeft een hogere kans op een bloeding, zoals een bloedneus.

Effectiviteit 
Het is lastig om een uitspraak te doen over de effectiviteit van de griepvaccinatie, omdat de onderzoeken die gedaan zijn om verschillende redenen van matige kwaliteit zijn, zoals de auteurs van de meta-analyse (waar het advies van de Gezondheidsraad op gebaseerd is) zelf ook aangeven. Ook werden 15 van de 36 onderzoeken die gebruikt zijn in de meta-analyse, gefinancierd door de farmaceutische industrie. Mocht je er meer over willen lezen, bekijk dan bron 3, 5 en 6. Momenteel is er dus te weinig bewijslast om te kunnen zeggen dat de griepvaccinatie leidt tot minder complicaties en minder sterfte.

In het onderzoek naar de effectiviteit van de griepvaccinatie bij gezonde volwassenen, concludeerden de auteurs dat influenzavaccinatie slechts matig effect had op het verminderen van symptomen en het verlies van werkdagen, en dat de uitkomsten van deze meta-analyse het routinematig toedienen van griepvaccinatie aan gezonde volwassenen ontmoedigen. Er werd geen preventief effect aangetoond op complicaties, zoals longontsteking of overdracht van de griep (5)

effectiviteit

Het advies voor zwangeren
Het nieuwe advies vanuit de Gezondheidsraad is dat zwangeren vanaf 22 weken zich tussen 1 oktober en 1 december 2021 kunnen laten vaccineren tegen de griep. Dit advies gold voorheen alleen voor zwangeren met risicofactoren voor complicaties van de griep.

Op de website van het RIVM staat hierover het volgende:
Pasgeborenen kunnen door de griepprik van de moeder tijdens de zwangerschap beschermd worden tegen ernstige complicaties bij griep. Daarnaast verkleint de griepprik het risico voor de zwangere zelf om ernstig ziek te worden door griep of daardoor te worden opgenomen in het ziekenhuis.

Helaas kunnen we pasgeboren kinderen zelf niet tegen de griep vaccineren; daar zijn ze te jong voor. Wel kan de moeder worden gevaccineerd. De moeder maakt dan antistoffen die ze aan de baby doorgeeft. Op die manier is de baby in de eerste periode na de geboorte beschermd. De baby kan nog wel de griep krijgen, maar die kans is een stuk kleiner. Als de baby toch griep krijgt zijn de gevolgen vaak minder ernstig.

Griep & zwangerschap
In het achtergronddocument van de Gezondheidsraad (2) wordt gesproken over een grotere kans op ziekenhuisopname voor zwangeren met griep dan voor niet-zwangeren met griep. Er werd geen grotere kans op opname op de IC of op sterfte gevonden. Echter, behalve een verhoogd aantal opnames, werden er niet meer (zwangerschaps)complicaties gevonden. Er is gekeken naar:

  • Vroeggeboorte (sommige studies lieten een hogere kans zien op vroeggeboorte bij griep, sommige studies toonden geen verband aan)
  • Geboortegewicht (in de meeste studies geen verband, in 1 studie een lager geboortegewicht maar geen groeivertraging)
  • Babysterfte in de zwangerschap: in 1 cohort-onderzoek bleek geen verhoogde kans op babysterfte in het normale griepseizoen. Er is 1 jaar waarin er een grieppandemie was en er een hogere babysterfte leek gelinkt aan de griep. Wat het achtergronddocument van de Gezondheidsraad hier echter niet vermeld, is dat het hier ging om meer sterfte in het eerste trimester, niet in het tweede/derde trimester én dat het ook niet aangetoond is dat er een causaal verband was tussen de griep en de miskraam (7).

Griep & pasgeboren baby
In het nieuwe advies van de Gezondheidsraad wordt als doel van de griepprik bij zwangeren ‘het beschermen van pasgeborenen’ genoemd.

De onderzoeken die het achtergronddocument van de Gezondheidsraad gebruikt (2), zijn enorm divers wat betreft landen, methoden, uitkomstmaten en resultaten. Hierdoor is er geen eenduidige uitspraak te doen over het effect van de griep op pasgeboren baby’s.

Er wordt een hogere ziekenhuisopname gezien bij baby’s onder de 6 maanden in vergelijking met kinderen boven de 6 maanden (wat ook logisch is lijkt me). De IC-opnames verschillen per onderzoek (van 0 tot 35 op de 100.000). Er wordt geen informatie gegeven over eventuele (chronische) complicaties van de griep op pasgeboren baby’s, terwijl het RIVM heeft over ‘ernstige complicaties bij griep bij pasgeboren baby’s’ (1). 

Sterfte van een pasgeboren baby door de griep was extreem zeldzaam.

In twee grote onderzoeken werd geen sterfte gevonden, in 1 onderzoek werden 3 sterfgevallen van de 726.886 kinderen geregistreerd. Ik kon geen nadere informatie over deze 3 baby’s vinden.

sterfte zelfzaam

Effectiviteit van griepvaccinatie bij gezonde zwangeren
Het achtergronddocument van de Gezondheidsraad (2) start het hoofdstuk over effectiviteit met de volgende alinea:

De commissie merkt op dat de beperkingen aan vaccinatie tegen griep (de relatief lage en per seizoen wisselende effectiviteit) ook gelden bij vaccinatie van zwangere vrouwen. Uit onderzoek is wel gebleken dat griepvaccins immunogeen (= antigen dat een immuunreactie oproept) zijn bij zwangere vrouwen.

Ook hier wordt dus de lage en wisselende effectiviteit opgemerkt. Er wordt verder ingegaan op de verschillende zwangerschapscomplicaties bij griep. Het voorkomen van griep of van symptomen wordt onderbouwd met onderzoeken uit Nepal, Bangladesh, Mali en Zuid-Afrika. Ik ben van mening (let op, mening!) dat we deze onderzoeken niet kunnen betrekken op de Nederlandse situatie. Ook onderzoeken uit de VS, Canada, Australie, Israel en Griekenland worden aangehaald. Wat het lastig maakt, is dat er sprake is van verscheidene (retrospectieve) cohortstudies. Een vorm van onderzoek waar veel haken en ogen aan zitten. Het zou dus kunnen dat de vaccinatie zorgt voor minder ziekenhuisopnames (dit blijkt uit 1 onderzoek onder 1.030 zwangeren), maar de bewijskracht is laag.
Hetzelfde geldt voor de uitkomsten vroeggeboorte, geboortegewicht en babysterfte, die alle drie überhaupt al niet evident méér voorkwamen bij zwangeren met griep.

Uit verscheidene meta-analyses (met oa RCT’s) werd een effectiviteit van 34-41% gevonden van de griepvaccinatie in de zwangerschap op het ontstaan van griep bij de pasgeborene. De kans op ziekenhuisopname wisselde in verschillende onderzoeken, in sommige onderzoeken werd minder kans op ziekenhuisopname gevonden bij vaccinatie in zwangerschap, een ander onderzoek toonde alleen verschil aan indien de zwangere was gevaccineerd in het derde trimester (2).

In 2017 verscheen er een rapport van een werkgroep van de WHO, die van 2014-2017 onderzoek deden naar griep in de zwangerschap en de griepvaccinatie in de zwangerschap. Zij trokken de volgende conclusie (8): Er is sterk bewijs dat de griepvaccinatie in de zwangerschap ziekte bij zwangeren en baby’s voorkomt, alhoewel data over de preventie van ernstige ziekte ontbreken. Het beperkte aantal studies over de griepincidentie bij zwangeren en baby’s onder 6 maanden had zeer gevarieerde uitkomsten en onder representeerde laag- en middeninkomenslanden. Het bewijs dat de griepvaccinatie in zwangerschap complicaties vermindert is tegenstrijdig en veel observationele studies bevatten flinke bias. Het gebrek aan wetenschappelijke helderheid over de effectiviteit van het vaccin tegen ernstige ziekte/complicaties, vormt een uitdaging voor het inschatten van de impact van het vaccinatieprogramma.

Veiligheid van griepvaccinatie bij gezonde zwangeren
De bijwerkingen van de griepvaccinatie bij gezonde zwangeren lijken hetzelfde als bij niet-zwangeren. Er lijken geen complicaties gerelateerd aan de vaccinatie na 22 weken te zijn. 

Wel leek de griepvaccinatie in het eerste trimester geassocieerd met miskraam, al kon een causaal verband niet worden aangetoond (9). In het document van de Gezondheidsraad wordt dit niet genoemd.

De RIVM-richtlijn vermeldt het volgende: door maternale (= moeder) vaccinatie kan er ‘blunting’ (demping) van de antistofrespons bij het kind optreden. Dit houdt in dat de antilichamen die verkregen worden via de moeder de aanmaak van eigen antilichamen door het kind remt. Het optreden van ‘blunting’ is aangetoond bij een aantal maternale vaccinaties. Echter, bij de influenzavaccinatie is hier nog onvoldoende over bekend.

  1. RIVM Influenzavaccinatie zwangeren (2021)
  2. Achtergronddocument Gezondheidsraad ‘Vaccinatie van gezonde zwangeren tegen de griep’ (2021)
  3. Geneesmiddelenbulletin: werkzaamheid en effectiviteit van influenzavaccinatie (2011).
  4. Zembla uitzending griepprik (2010)
  5. Meta-analyse Vaccines for preventing influenza in healthy adults (2010)
  6. Influenza: evidence from Cochrane reviews (2010)
  7. Seasonal and pandemic influenza during pregnancy and risk of fetal death: A Norwegian registry-based cohort study
  8. Influenza epidemiology and immunization during pregnancy: Final report of a World Health Organization working group 2017
  9. Association of spontaneous abortion with receipt of inactivated influenza vaccine containing H1N1pdm09 in 2010–11 and 2011–12 2017

Vroedvrouw Margot “